Polski działacz komunistyczny, pierwszy sekretarz Komitetu Centralnego PZPR i faktyczny przywódca państwa, wywodził się z klasy robotniczej. W młodości pracował jako górnik, a lata emigracji spędził m.in. we Francji, gdzie związał się ze związkami zawodowymi i Francuską Partią Komunistyczną. Od 1946 roku działał w Polskiej Partii Robotniczej w Belgii, by w 1948 roku na stałe powrócić do Polski.
Kariera polityczna nabrała tempa w latach 50. Od 1954 roku zasiadał w Komitecie Centralnym PZPR, a od 1956 roku był członkiem Biura Politycznego tej partii. Jako I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego w Katowicach (1955–1970) zyskał znaczące wpływy. Po krwawej pacyfikacji strajków w grudniu 1970 roku zastąpił Władysława Gomułkę na stanowisku I sekretarza KC PZPR. Już 5 stycznia 1971 roku odbył kluczowe spotkanie w Moskwie z Leonidem Breżniewem, deklarując rezygnację z prozachodniej orientacji Polski i potwierdzając lojalność wobec ZSRR.
W 1971 roku podjęto decyzję o odbudowie Zamku Królewskiego w Warszawie, symbolu narodowej tożsamości. Rok później rozpoczęła się budowa Huty Katowice, jednego z największych projektów przemysłowych tamtych czasów. Edward Gierek zapisał się w historii Polski swoim słynnym pytaniem: „No to jak, towarzysze, pomożecie?”, które stało się ikoną jego wiecowych wystąpień.
Jest kojarzony z ambitnymi programami inwestycyjnymi, finansowanymi z kredytów zaciąganych na Zachodzie. Choć jego polityka wprowadzała Polskę na ścieżkę modernizacji, nie spotkała się z aprobatą kierownictwa KPZR. W kraju natomiast w dłuższej perspektywie doprowadziła do pogorszenia sytuacji gospodarczej, czego wyrazem były rosnące ceny i narastające napięcia społeczne.
- Edward Gierek był pierwszym sekretarzem KC PZPR w latach 1970–1980
Gierek objął władzę w wyniku kryzysu politycznego po protestach grudniowych w 1970 roku, zastępując Władysława Gomułkę. Jego dekada rządów była nazywana „epoką Gierka” i charakteryzowała się próbami modernizacji gospodarki Polski.Gierek zdobył popularność dzięki hasłu „Pomożecie?”, które stało się symbolem jego współpracy z robotnikami. Jego polityka otwarcia na Zachód i inwestycje w infrastrukturę przyczyniły się do poprawy warunków życia wielu Polaków, choć były finansowane głównie z kredytów zagranicznych.
- Gierek był zwolennikiem modernizacji Polski poprzez kredyty zagraniczne
W latach 70. Polska zaciągnęła ogromne pożyczki w krajach zachodnich, co pozwoliło na rozwój przemysłu, budowę nowych osiedli mieszkaniowych oraz poprawę infrastruktury. Dzięki temu powstały m.in. Huta Katowice, Trasa Łazienkowska w Warszawie i Fabryka Samochodów Małolitrażowych w Tychach.Choć na początku lata 70. były okresem szybkiego wzrostu gospodarczego, pod koniec dekady zadłużenie kraju doprowadziło do kryzysu. Inflacja, niedobory towarów i konieczność spłaty kredytów przyczyniły się do upadku Gierka w 1980 roku.
- Edward Gierek pochodził z Zagłębia Dąbrowskiego
Urodził się 6 stycznia 1913 roku w Porąbce, obecnie dzielnicy Sosnowca. Był silnie związany z regionem, który w czasach PRL odgrywał ważną rolę jako centrum przemysłu ciężkiego.Gierek rozpoczął swoją karierę jako robotnik w kopalniach, zarówno w Polsce, jak i za granicą, co wpłynęło na jego bliskie relacje z klasą robotniczą. To doświadczenie pozwoliło mu zdobyć zaufanie pracowników, które starał się wykorzystać podczas swojej kariery politycznej.
- Spędził młodość we Francji i Belgii
Po śmierci ojca Gierek wyemigrował z matką do Francji, gdzie pracował w kopalni. Następnie przeniósł się do Belgii, gdzie kontynuował pracę w przemyśle wydobywczym.Pobyt za granicą miał znaczący wpływ na jego postrzeganie świata. Gierek nauczył się kilku języków, w tym francuskiego i flamandzkiego, oraz poznał nowoczesne metody zarządzania przemysłem, co później próbował wprowadzić w Polsce.
- Pod rządami Gierka rozwijały się wielkie inwestycje infrastrukturalne
To za jego czasów zbudowano Drogową Trasę Średnicową na Śląsku, Fabrykę Samochodów Małolitrażowych w Tychach (produkującą kultowego „Malucha”) oraz Port Północny w Gdańsku, który stał się kluczowym punktem eksportowym Polski.Gierek starał się również poprawić warunki mieszkaniowe Polaków, inicjując budowę wielkich osiedli mieszkaniowych z bloków z wielkiej płyty. Choć te inwestycje znacznie podniosły standard życia, były obciążeniem finansowym dla gospodarki.
- Był krytykowany za nadmierne zadłużenie Polski
Gierek zaciągnął kredyty w wysokości około 20 miliardów dolarów, co w latach 70. było ogromną sumą. Początkowo pozwoliło to na rozwój gospodarczy, ale pod koniec dekady stało się główną przyczyną kryzysu ekonomicznego.W latach 80. Polska musiała renegocjować swoje długi, co doprowadziło do pogorszenia sytuacji gospodarczej. Zadłużenie z czasów Gierka przez wiele lat stanowiło poważny problem dla polskiej gospodarki.
- Gierek był twarzą „otwarcia na Zachód”
W przeciwieństwie do swoich poprzedników, Gierek próbował budować lepsze relacje z krajami zachodnimi. Wizyta prezydenta Francji Valéry’ego Giscarda d’Estaing w Polsce w 1975 roku była symbolicznym gestem, pokazującym nowe podejście Polski do współpracy międzynarodowej.Dzięki tej polityce do Polski zaczęły trafiać zachodnie technologie i produkty, takie jak Coca-Cola czy Fiat 126p, co było nowością dla wielu Polaków.
- Władza Gierka zakończyła się wraz z kryzysem lat 80.
W 1980 roku Polska doświadczyła fali strajków, które doprowadziły do podpisania Porozumień Sierpniowych i powstania „Solidarności”. Gierek został zmuszony do ustąpienia ze stanowiska, a jego miejsce zajął Stanisław Kania.Po odejściu z polityki Gierek został odsunięty od życia publicznego. Jego epoka pozostawiła mieszane uczucia – z jednej strony postęp i modernizacja, z drugiej kryzys gospodarczy i polityczne represje.
- Był autorem książki o swojej dekadzie rządów
W 1990 roku Gierek opublikował książkę pt. Przerwana dekada, w której bronił swojej polityki i tłumaczył, że kryzys lat 80. był wynikiem błędów jego następców. - Zachował sympatię wśród wielu Polaków
Pomimo krytyki związanej z zadłużeniem i kryzysem, Gierek jest wspominany przez wielu Polaków jako lider, który starał się poprawić życie obywateli. Wspomnienia o „epoce Gierka” są często nostalgiczne, szczególnie wśród starszego pokolenia. - Edward Gierek zmarł w 2001 roku
Gierek zmarł 29 lipca 2001 roku w Cieszynie. Jego śmierć była szeroko komentowana w mediach, a pogrzeb zgromadził liczne tłumy, co świadczyło o tym, że pozostawał postacią, która budziła emocje w społeczeństwie.
